Osoby niewidome można podzielić na osoby niewidome od urodzenia i ociemniałe, czyli takie, które straciły wzrok po 5 roku życia. Ta druga grupa jest znacznie liczniejsza. Osoby niewidome w znakomitej większości poruszają się w przestrzeni publicznej samodzielnie, korzystają jednak z białej laski lub psa przewodnika oraz, to bardzo ważne, aby trafiać bezbłędnie w pożądane miejsce, uczą się drogi razem z instruktorem orientacji przestrzennej. Zdarza się także, że osoby niewidome bywają mniej samodzielne i potrzebują stałego wsparcia asystentów. Nie wszystkie osoby z dysfunkcją wzroku znają alfabet Braille’a. Osoby niewidome od urodzenia uczą się go w szkole, ale osoby, które straciły wzrok, jako dorosłe, często nie muszą lub nie chcą go poznawać. Dzieje się tak w dużej mierze za sprawą nowoczesnych technologii, które umożliwiają samodzielne czytanie, pisanie, komunikowanie się z innymi bez znajomości brajla. Zdecydowana większość osób z niepełnosprawnością wzroku korzysta z komputera i telefonu komórkowego. Urządzenia te są wyposażone w czytnik ekranu, czyli program odczytujący na głos wszystko, co się wyświetla na ekranie. Osoby niewidome mogą, więc odebrać i wysłać maila lub smsa, przeglądać strony internetowe i korzystać z portali społecznościowych. Osoby słabowidzące praktycznie zawsze poruszają się samodzielnie.

Czasem używają białej laski, ale nie jest to regułą. W zależności od stopnia dysfunkcji wzroku częściej lub rzadziej potrzebują przy tym wsparcia osób widzących, by w pełni rozpoznać kody wizualne, takie jak poszukiwany adres, numer autobusu czy tramwaju, wreszcie film, spektakl teatralny czy wystawę w muzeum lub galerii.

• Mówiąc o osobach z niepełnosprawnością wzroku, nie należy używać pojęć: kaleka, inwalida, ślepy. Zamiast tego mówimy: osoba z niepełnosprawnością wzroku, osoba niewidoma.
• Rozmawiając z osobą niewidomą, zwracajmy się do niej i patrzmy na nią, nawet jeśli przyszła z asystentem.
• Mówiąc o osobach wspierających niewidomych, nie używajmy określenia opiekun. Powiemy raczej: asystent, osoba wspierająca, osoba towarzysząca, przewodnik. Dorosła osoba niewidoma jest w pełni autonomiczna, nie należy się do niej zwracać jak do dziecka ani podejmować za nią decyzji.
• Określenia: „spójrz”, „popatrz”, „sam pan widzi” czy „oglądała pani ten film?” są jak najbardziej na miejscu. Osoby niewidome też się nimi posługują.
• Zawsze gdy chcemy pomóc osobie niewidomej, należy najpierw spytać, czy potrzebuje pomocy. Pomagamy dopiero wtedy, gdy otrzymamy twierdzącą odpowiedź. Niewidomych nie łapiemy za rękę, laskę czy plecak bez uprzedzenia. Szanujemy też odmowę skorzystania z pomocy.
• Do opisu przestrzeni czy ludzi nie należy używać określeń typu: tu, tam, ona, on, jeśli nie doszło wcześniej do jednoznacznego zdefiniowania człowieka lub miejsca. Przy pytaniu: „ona prezentuje się dziś świetnie, prawda?” osoba niewidoma będzie się zastanawiała, kim jest owa „ona”.
• Jeśli zauważymy osobę niewidomą na przystanku i chcemy jej pomóc, powiedzmy, jaki jest numer nadjeżdżającego pojazdu, ale nie wypytujmy, dokąd się wybiera albo jakim autobusem czy tramwajem chce jechać. Jeśli osoba niewidoma będzie chciała, sama udzieli nam tych informacji.
• Prowadząc osobę niewidomą, należy pamiętać, że to ona się nas trzyma za łokieć lub ramię. Przewodnik powinien być zawsze pół kroku przed osobą, którą prowadzi.
• Prowadząc osobę niewidomą, uprzedzamy ją o schodach, pamiętamy też o tym, aby powiedzieć, czy prowadzą w górę czy w dół. Należy informować tylko o takiej poręczy, której sami byśmy dotknęli.
• Przewodnik zawsze powinien iść z przodu, zwłaszcza w wąskich przejściach czy przy przechodzeniu przez drzwi.
• Osoba z niepełnosprawnością wzroku może wchodzić po schodach, jeździć windą i schodami ruchomymi. Zapytajmy, co woli. Nie zmuszajmy do jeżdżenia windą.

Pies przewodnik
Pies przewodnik to pies wyszkolony indywidualnie do pomocy osobie niewidomej. Pomaga on właścicielowi swobodnie poruszać się w przestrzeni publicznej. Aby został uznany za psa asystującego, powinien mieć na sobie specjalną uprząż, a osoba z niepełnosprawnością musi mieć przy sobie certyfikat potwierdzający status psa asystującego i zaświadczenia o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych.

• Pies przewodnik ma prawo wejść ze swoim właścicielem do każdego miejsca publicznego, np: teatru, kina, urzędu, sklepu, muzeum, szpitala, restauracji.
• Psy asystujące są tak przeszkolone, aby dopóki pozostają w uprzęży, być blisko właściciela i nie zrobić nic bez jego wyraźnego polecenia. Zwykle nie będą też szczekać, nie należy, więc obawiać się wpuszczenia ich na seans filmowy czy spektakl teatralny. Najprawdopodobniej położą się obok właściciela i zasną.
• Na wydarzeniach typu koncert czy spektakl osobę niewidomą z psem należy sadzać przy przejściu tak, by pies miał się gdzie położyć. Dobrze jest zaproponować miskę z wodą dla psa.
• Psa przewodnika, gdy jest w uprzęży, nie wolno głaskać, zaczepiać ani nawet patrzeć mu w oczy. To go dekoncentruje i sprawia, że nie może dobrze wykonywać swojej pracy. Jeśli widzimy, że ktoś w otoczeniu osoby niewidomej zaczepia jej psa przewodnika, warto zwrócić uwagę, by tego nie robił.

Zespół
Podstawą jest przeszkolenie pracowników/wolontariuszy. Osoby te powinny czuć się w miarę swobodnie i powinny zachowywać się naturalnie w sytuacji spotkania z osobami z niepełnosprawnością wzroku, nawet jeśli będzie to ich pierwsze tego typu spotkanie. Bardzo ważne jest wyznaczenie wśród pracowników koordynatora dostępności. Do zadań tej osoby będzie należało przygotowanie dostępnej oferty oraz kontakt z osobami z niepełnosprawnościami. W procesie udostępniania przestrzeni czy tekstu kultury zawsze najważniejszy jest człowiek – nawet jeśli w instytucji nie będzie ani jednej pomocy dedykowanej osobom z niepełnosprawnością, ale znajdą się ludzie, którzy będą chcieli i wiedzieli, jak pomóc, odbiorcy poczują się komfortowo.
Bardzo ważne jest odpowiednie przeszkolenie nie tylko edukatorów i przewodników, ale także pracowników z tzw. pierwszej linii, a więc osób pracujących w kasie, w szatni, jako ochrona.

Dostępna strona internetowa, zgodna ze standardem WCAG 2.0.
Osoby z dysfunkcją wzroku poszukują informacji przede wszystkim na stronach www, a znajdą je na pewno wtedy, gdy strona internetowa będzie stworzona i prowadzona zgodnie ze standardem WCAG 2.0. Pracownicy instytucji kultury powinni pamiętać o tym, by wszystkie informacje, a zwłaszcza te dedykowane środowisku osób niewidomych, były zamieszczane w Internecie w sposób dostępny, a więc w postaci tekstu, a nie zdjęć czy plakatów. Jeśli do informacji o wydarzeniu dołączone jest zdjęcie, np. kadr z filmu, powinno być ono opatrzone przynajmniej jednym zdaniem audiodeskrypcji.

Na stronie www powinien być podany kontakt mailowy i telefoniczny do osoby zajmującej się dostępnością w instytucji.

Zaproszenie, promocja, zbudowanie publiczności
Umieszczenie ogłoszeń w miejscach publicznych, na stronach internetowych zazwyczaj nie wystarczy. Chcąc zaprosić do siebie widzów z niepełnosprawnością wzroku, należy nawiązać kontakt ze środowiskiem osób niewidomych. Organizacje ogólnopolskie, takie jak: Polski Związek Niewidomych, Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Fundacja Szansa dla Niewidomych mają swoje oddziały w każdym większym polskim mieście. Istnieje jednak wiele organizacji działających na szczeblu lokalnym, np: Wielkopolskie Stowarzyszenie Niewidomych, Fundacja Vis Maior działająca w Warszawie. Chcąc dotrzeć do młodych ludzi w miastach uniwersyteckich, warto skontaktować się z biurem osób niepełnosprawnych lub Pełnomocnikiem Rektora ds. Studentów Niepełnosprawnych na uczelniach w danym mieście.

Chcąc zaprosić dzieci i młodzież, najlepiej poszukać ośrodka szkolno-wychowawczego dla dzieci niewidomych w okolicy albo skontaktować się ze szkołami integracyjnymi i sprawdzić, czy wśród uczniów są dzieci z niepełnosprawnością wzroku. Osoby niewidome i niedowidzące raczej nie przyjdą na wydarzenie samodzielnie, pojawią się za to w grupie znanych i lubianych osób. Warto zainwestować swój czas na dotarcie do liderów wyżej wymienionych grup. Istnieją także grupy na Faceboku zrzeszające środowisko osób z niepełnosprawnością wzroku, np: Niewidomi i Niedowidzący – bądźmy razem, Trzecie Oko – niewidomi i widzący razem.

Oferta
Osoby niewidome jako grupa, są takie same jak wszyscy inni, ale jest im zdecydowanie trudniej „być na bieżąco” i „wiedzieć wszystko”. Wybierajmy filmy i spektakle aktualne, dyskutowane, raczej wartościowe, ale zapewniajmy też rozrywkę. Osoby niewidome potrzebują więcej czasu na obejrzenie eksponatu lub wykonanie zadania przewidzianego na warsztatach. Dlatego należy wybrać tylko kilka elementów, które chcemy zaprezentować.
Najlepszym sposobem udostępnienia tekstu kultury jest opatrzenie go audiodeskrypcją, nawet taką wypowiadaną na miejscu i stworzenie do niego pomocy dotykowej. Warsztaty powinny być tak zaplanowane, żeby osoby niewidome mogły w miarę możliwości wykonać zadanie samodzielnie.

Przygotowanie „ścieżek dostępu” – audiodeskrypcje, tyflografiki, makiety, dotykanie eksponatów. Zdecydowanie zawsze najlepiej mieć zarówno audiodeskrypcję, jak i materiały dotykowe. Oprócz prowadzącego spotkanie obecnych powinno być kilkoro asystentów pomagających osobom niewidomym, np. poruszać się po przestrzeni, oglądać udostępnione przedmioty. Idealna sytuacja jest wtedy, gdy na jedną osobę niewidomą przypada jeden asystent.
Rozwiązaniem przynoszącym dobre efekty jest zaoferowanie osobom z niepełnosprawnością wzroku pomocy w dotarciu na wydarzenie, np. odebranie grupy takich osób z najbliższego przystanku komunikacji miejskiej.

Ewaluacja
Jest szczególnie ważna dla instytucji dopiero rozpoczynających podróż ku dostępności. Dobrym pomysłem jest krótka, zawierająca kilka punktów ankieta. Pytania powinny być jednoznaczne i skoncentrowane na najważniejszych dla organizatora kwestiach związanych z udostępnionym wydarzeniem. Należy pamiętać o tym, by zapewnić osobom z niepełnosprawnością wzroku pomoc przy wypełnianiu ankiety i warto zapowiedzieć jej przeprowadzenie zaraz na początku spotkania, by po jego zakończeniu udało się zebrać głosy od przynajmniej kilku odbiorców. Ankietę można również przeprowadzić w Internecie, ale wówczas musimy sprawdzić dostępność strony www i samego formularza. Ankietę możemy też rozesłać mailem.

Audiodeskrypcja
To werbalny, dźwiękowy opis obrazu i treści wizualnych zawartych w dziele sztuki, spektaklu, filmie itp., przeznaczony dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Najpopularniejszy symbol oznaczający audiodeskrypcję to litery AD z dwoma nawiasami prawostronnymi za literą D. Audiodeskrypcja może być mówiona na żywo lub nagrana. Audiodeskrypcję stosuje się głównie do opisu filmów, spektakli teatralnych, eksponatów muzealnych, ale także koncertów i imprez sportowych. Przy opisie dzieł audiowizualnych lub wydarzeń na żywo najważniejsze jest, by przekazać akcję, jednocześnie mieszcząc się między dialogami czy wypowiedziami osób na scenie. Przy opisie eksponatu należy pamiętać o następujących elementach:

• etykieta (autor, tytuł, itd.);
• opis ogólny;
• opis szczegółowy;
• osnowa (dodatkowe informacje, np. kontekst powstania dzieła).

Pojedyncza audiodeskrypcja eksponatu nie powinna przekraczać 4 minut.

Tyflografiki
Są to wypukłe rysunki, na których zaznaczono najważniejsze elementy dzieła. Tyflografika nie może być zbyt szczegółowa, gdyż zaburzy to jej czytelność. Powinna być prezentowana na sztywnym podłożu, np: położona na stole lub przypięta do twardej podkładki.
Profesjonalna tyflografika jest najczęściej wykonana z plastiku. Jej stworzenie jest dość kosztowne. Tańszą alternatywą jest wykorzystanie wygrzewarki, czyli specjalnej drukarki, która pod wpływem wysokiej temperatury tworzy wypukłe rysunki na specjalnie do tego przeznaczonym papierze. Inną propozycją jest folia do rysowania, której większość niewidomych dzieci używa w szkole do nauki geometrii. Do rysowania na niej można użyć długopisu lub ołówka. Dzięki specjalnej gumowej podkładce, każda narysowana na folii kreska staje się wypukła. Zachęcamy także do samodzielnego tworzenia tyflografik. Można sięgnąć po plastelinę, filc czy cienką piankę i przy ich pomocy wykleić wypukły rysunek.

Makiety przestrzenne
To pomniejszone, trójwymiarowe kopie oryginalnych eksponatów. Tworzy się je do obiektów dużych, których nie można dokładnie poznać, dotykając oryginału (np. budynki, duże pomniki) i do obiektów, których nie wolno dotykać (np. kruche rzeźby lub naczynia). Makiety można wykonać samodzielnie z kartonu, gliny lub modeliny. Można zamówić wydruk 3D lub profesjonalny odlew z metalu.

Dotknięcie oryginału
Jest to najbardziej atrakcyjne rozwiązanie dla osób niewidomych. Dotykanie oryginału w muzeum musi być skonsultowane z kuratorem wystawy i konserwatorem. Najczęściej odbywa się pod okiem pracownika muzeum i w rękawiczkach. Rękawiczki mogą być bawełniane lub silikonowe. Niektórzy wolą używać tych silikonowych, twierdząc, że bawełniane są zbyt grube i nie pozwalają dokładnie poznać dotykanego obiektu. Inni wolą bawełniane, twierdząc, że silikonowe są nieprzyjemne w kontakcie ze skórą. Najlepiej, więc zaopatrzyć się w jedne i drugie.

Informacje w alfabecie Braille’a
Alfabet Braille’a jest przeznaczony dla osób niewidomych. Osoby słabowidzące raczej go nie znają. Jednakże nawet wśród niewidomych większość nie posługuje się nim biegle. Osoba niewidoma, znająca brajla nie znajdzie też samodzielnie wypukłych podpisów umieszczonych w przestrzeni wystawy budynku (chyba, że do tych napisów będą ją prowadziły tzw. ścieżki prowadzące). Brajl umieszczony pionowo na ścianie jest bardzo niewygodny w użyciu, szczególnie, gdy tekst jest długi. Podpisy takie warto raczej umieszczać na pulpitach czy blatach. Wydruk brajlowski jest dość kosztowny. Nie ma, więc sensu drukować broszur muzealnych czy katalogów wystaw w wielu egzemplarzach. Można pokusić się o dosłownie kilka egzemplarzy dostępnych w kasie.

Kontrasty i duża czcionka
Osoby słabowidzące, choć czasem wspomagają się białą laską, starają się jednak korzystać z informacji wizualnych. Aby mogły skorzystać z podpisów i broszur w czarnodruku czcionka powinna być odpowiednio duża (minimum 18) oraz bezszeryfowa np: Verdana, Arial, Helvetica, Univers, Futura. Ważne aby kolory liter i tła były kontrastowe. W przypadku osób słabowidzących niezwykle ważne jest też odpowiednie oświetlenie. Nie powinno być ono punktowe, a raczej rozproszone. Generalnie lepiej też, jeśli pomieszczenie jest dobrze oświetlone. W półmroku osoba słabowidząca będzie miała problem z samodzielnym poruszaniem. Należy zadbać o kontrastowe oznaczenie schodów i szklanych drzwi.

Ścieżka prowadząca i punkty uwagi
Ścieżka prowadząca to podłużne wypukłości w posadzce lub chodniku, stanowiące dotykowe oznakowanie trasy wolnej od przeszkód. Prowadzą do konkretnych miejsc, np: drzwi, schodów, windy, kasy.
Pola uwagi to wypukłe guzki w posadzce lub chodniku mające zwrócić szczególną uwagę osoby niewidomej. Znajdują się one w takich miejscach, jak: krawędź peronu lub przystanku, krawężnik przed przejściem dla pieszych, początek schodów, a także rozwidlenia ścieżek prowadzących.